De tentoonstelling Remastered Art

 

Alles is geoorloofd om een 'oud werk'  nieuw elan te geven; verven, knippen, zagen, plakken, scannen, weven, borduren….Maar je kunt het ook laten!

 

Bij Kika Notten blijven de originele schilderijen onaangetast. Zij heeft voor de landschappen plexiglas gemonteerd en op dat plexiglas heeft zij oranje bladeren van de bomen geschilderd, bloemen in een veld en heeft in een ander, zomers tafereel het seizoen veranderd door sneeuw op het plexiglas te schilderen. Het glas zit niet strak op het originele beeld, er zit ruimte tussen. Daardoor ontstaat een verrassend effct. De geschilderde blaadjes, de bloemen en de sneeuw werpen een schaduw op het achterliggende schilderij waardoor er dieptewerking ontstaat  

 

Soms gaat de kunstenaar rigoureuzer te werk.

 

Textielkunstenaar Lydia Kriek heeft haar ‘oude meester’ totaal verknipt.

 

Het originele werk toont een landschap met water en rietkragen. Een horizon in het midden scheidt de lucht met de grijsbruine wolken. Een bootje met een eenzame visser drijft op het midden van het meer. Dit tafereel zou je heel goed tegen kunnen komen als je op de provinciale weg van Weesp naar Hilversum rijdt. Het is zo Hollands en de kleuren zijn die van maart op een zwaar gesluierde dag; het gedempte grijsbruin en grijsgroen.

Lydia heeft het schilderij rigoureus in stukken geknipt. Maar wel met de liniaal erbij. Alle horizontale stroken zijn vrijwel even groot. Eėn van de snijlijnen bevindt zich precies op de horizon. Repen stof in dezelfde vergrijsde blauw, bruin en groen tinten als het origineel, weven de afzonderlijke papierrepen verticaal aan elkaar.

Er ontstaat daardoor een los ritme als van een muziekstuk maar dat wordt doorbroken door twee beduidend langere papierstroken waar het bootje te zien is.

 

Zoals je een kunstwerk kunt benaderen en ‘remasteren' vanuit de vorm zo kun je een kunstwerk ook benaderen vanuit een observatie die een vraag oproept. 

 

Pauline Nijenhuis.

Het originele werk is een borduurwerk, een gobelin die welgestelde, blanke vrouwen in weelderige hoepeljurken laat zien in een romantisch landschap,  een meer omzoomd door bergen. 

Het riep bij haar de vraag op: wat als mensen in vooraanstaande rollen in de 18e eeuw gekleurd waren? Wat had dat betekend voor de kunst?

Met haar vraag stelt ze de blanke kunst ter discussie.

Kunst wordt niet alleen een uiting van esthetiek maar zet aan tot nadenken.

 

Royal Jewel

 

Ook behang dat niet als autonoom kunstwerk bedoeld is, kan aanleiding zijn voor een nieuw kunstwerk.

 

Het ontstaansproces - Simone Henken

 

 

 

Behang

ik kreeg een stuk ingelijst behang om mee aan de slag te gaan.

 

Het behang is van firma Souerie Lyon no 2078 S bleu et rouge.

Dit staat op de groene sticker die geplakt is op de achterkant. 

Het behang zit in een simpele houten lijst van 90 x 70 cm groot. Dat is 10 cm kleiner dan het originele beeld dat 1 meter breed is zoals vermeld op de sticker.

Blijkbaar was er geen grotere lijst voorradig en net als bij de Nachtwacht van Rembrandt werd het formaat van de afbeelding aangepast aan de omgeving, in dit geval de lijst.

Er zijn dus delen van de originele afbeelding afgesneden. Praktische overwegingen waren blijkbaar belangrijker dan artistieke.

 

Met behang bekleed je een muur om het interieur een sfeer te geven. Het is onderdeel van een geheel en niet bedoeld als autonoom kunstwerk. Het is decor.

Het zijn structuren en kleuren die dienstbaar zijn aan een prettige woonomgeving die passen bij een persoonlijke voorkeur en die een uiting zijn van de tijdsgeest.

 

Door het behang in te lijsten krijgt het een geheel andere betekenis Je lijst iets in als je het van waarde vindt, je geeft het aandacht en letterlijk een kader. 

Het is de bedoeling dat een ingelijst beeld gezien wordt; boven de bank in je huis, in een museum.

Daarmee krijgt een anoniem stukje decor een volledig andere betekenis, dat van een autonoom kunstwerk.

 

Ik kreeg het stuk behang in een lijst mee. 

Iemand heeft dit dus ooit bewonderd en ingelijst. Is het de maker of misschien een fan?

 

Het behang is tweekleurig; rood en blauw. Het is grafisch, getekend.

In het midden staat een mand waarin de rozen geschikt zijn. Daar omheen zijn rozen te zien met linten. Keurig gerangschikt, weloverwogen en met een feestelijk tintje.

 

Royal Jewel

Ik google en ontdek dat een roos Royal Jewel heet.

Royalty en juwelen spreken tot de verbeelding en ik droom weg naar koninklijke paleizen behangen met goud, fluweel, kostbare schilderijen en muurschilderingen.

 

Folklore

Het behang doet me echter niet aan koninklijke grandeur denken maar eerder aan folklore; meisjes met bloemen in hun haar die dirndl jurkjes dragen. Als kind had ik ook een dirndljurk al noemde ik het toen dierendoljurkje en ik had twee schortjes, roze en wit. Natuurlijk had het roze schortje de voorkeur.

Het doet me ook denken aan poezieplaatjes vanwege de linten en strikjes. Ik heb mijn poezie-album nog steeds. Als ik het inkijk voel ik weer die verwondering en blijdschap. 

Ik was als kind helemaal verliefd op de plaatjes met de zilver en goudglitter. Ik vond dat zo sprookjesachtig.

Het behang doet me ook denken aan jubileums in buurthuizen waar kartonnen borden opgehangen worden met bloemenkransen met linten en de tekst ‘Gefeliciteerd’ om de jubilaris te eren.

 

Oratie - jubileum

Een dergelijke receptie op de universiteit van Nijmegen was er na afloop van de oratie van Gert-Jan Hendriks om deze mijlpaal te vieren en om hem te feliciteren. Zonder de kartonnen felicitatieborden overigens.

Toen Gert-Jan zijn oratie hield was het zomer, een heerlijke warme dag en iedereen kwam in luchtige zomerjurkjes. En al die zwierige jurkjes hadden vrolijke prints; bloemen, ruitjes, stippen, strepen.

Aan de armen van de dames bungelden hun veelkleurige tasjes. De dames stonden om elkaar heen, praatten en gebaarden. Hun bewegingen en het samenspel van lichaamshouding en handgebaren vormden een kleine dans in communicatie.

Zoveel structuren, vormen en expressies.

 

Gerry Winogrand en Martin Parr

En dat bracht me bij Gerry Winogrand en zijn foto van de dames in het park. Hun interactie op dat bankje in dat park is eveneens een ‘dans’ in communicatie. Net zoals bij de dames op de receptie van Gert-Jan. 

Een foto van Martin Parr van dames bij de paardenrennen in Ascott passeert mijn geestesoog. Vooral de hilarische, groteske hoeden die de dames dragen zijn vermakelijk.

 

Maar ja, wat is de connectie tussen al deze gedachtesprongen?

Hoe nu verder?

 

Samenvoegen en borrelen

Al die elementen: structuren van behang, folklore, dirndl, vrouwen in fleurige jurken, tasjes, recepties, een roos die Royal Jewel heet, royalty. Hoe kan ik die elementen samenbrengen in een coherent beeld?

Ik doe wat ik meestal doe als ik dit ‘gevecht' met al die associaties aanga. Ik verzamel beelden en zet mijn geest open en laat me leiden door het proces.

 

In dit geval verzamel ik behang met goudkleuren vanwege het koninklijke tintje en papier met structuren om een achtergrond te vormen.

Ik knip de bloemen uit het oorspronkelijke behang, fotografeer ze en verwerk ze in de achtergrond. Maar het geheel wordt er niet beter op. Het is rommelig, de texturen vallen niet samen en vormen (nog) geen geheel.

 

Voorlopig laat ik dit even voor wat het is en ga verder met de dames die ik gefotografeerd op de receptie van Gert-Jan met hun vrolijke jurken en handtasjes. Maar ook dat is niet meteen een doorslaand succes want welke dames kies ik, welke houding, welke expressie? Wat wordt hun interactie?

 

Na veel schuiven en overwegen ontstaat er een vrolijke scene.

Drie fashionista’s kijken enigszins meewarig naar de clownesk geklede dame met haar tijgerjasje, papagaaienhoed en coole bril. Ze lijkt zo misplaatst op deze chique receptie in het paleis op de Dam.

Een vrouw en een meisje buigen naar elkaar toe in een lief en teder moment

Een andere dame staat afgewend en kijkt naar het meisje in haar folklore jurkje, haar ‘dierendoljurkje’.

Het meisje is net als prinses Beatrix die met een bloemrijke dame in gesprek lijkt te zijn, herkenbaar.

De anderen zijn anoniem en worden afgeschermd door hun hoeden.

Er zit een grapje in maar dat is alleen te zien voor degenen die mij kennen.

 

Maar de foto’s zijn te realistisch, te helder, te scherp en dat conflicteert weer met de structuren in de achtergrond.

Fotografie is dus blijkbaar niet de meest ultieme techniek om dit beeld te verwezenlijken.

Het moet vloeiender, grafischer net zoals het oorspronkelijke behang en dus bieden stiften, verf en penselen uitkomst. Vooral de goudverf en mijn gouden glitterstift hebben mijn voorkeur.

Ik beschilder de jurkjes met bonte kleuren en laat het goud doorlopen in een poging de voor- en achtergrond te verbinden.

 

Gustav Klimt en glitter

De vrouwenfiguurtjes beginnen een uitstraling te krijgen waar ik blij van word, het wordt poëtischer en minder vast van vorm, speelser.

Maar nog steeds zijn achtergrond en voorgrond met elkaar in conflict tot het tot me doordringt dat de vormen in de achtergrond ook te massief zijn, te strak en rigide. Ook dat moet dus organischer.

De goudkleur en de wens om verfijnde, organische structuren te vinden doen me denken aan Gustav Klimt die ook nog eens veel goud verwerkt in zijn schilderijen. 

En werd ik niet blij van de zilver en goudglitter in mijn poëzie-album?

 

Ik gooi de eerste achtergrond weg en begin volledig overnieuw met het zoeken naar beelden en er ontstaat een beeld dat wel samenvalt met de vrouwenfiguren

De oranje kleur ontstaat helemaal vanzelf - of misschien toch niet en borrelt het op uit mijn onderbewuste - maar deze was niet gepland maar komt wel heel mooi uit met het huis van Oranje en de Nederlandse royal lady prinses Beatrix

 

Nu begin ik houvast te krijgen. En dat is altijd een heel fijn moment in een creatief proces. 

Nog steeds is de uitkomst niet zeker maar het is niet meer het grote ’niet weten waar te beginnen’ - met alle onzekerheid die het met zich meebrengt.

 

Ik fotografeer, scan en print.

knip, plak en schilder.

verzamel en versnipper

gooi weg 

begin opnieuw.

schik en rangschik

te glad

te ruw

te gelikt

te rommelig

totdat…

 

 

 

De finetuning kan beginnen.

Er komt nog een kleine knipoog naar Rembrandt en het meisje uit de Nachtwacht. Ook in de Royal Jewel is een meisje temidden van volwassenen.

Ik voeg nog een andere Royal Jewel toe, een Koninklijke broche op de jurk van prinses Beatrix.

 

Het geheel wordt omlijst met een gouden rand waar de originele sticker die ik op de achterkant van het behang vond, een plek krijgt.

Hier en daar nog een likje metallic en goudverf. Dit geeft een onverwacht verrassend effect. Wanneer je het werk vanuit verschillende hoeken bekijkt licht de verf op en lijkt de kroonluchter aan te gaan en glanzen de juwelen en het goudborduursel op de jurken.

De authentieke bloemen uit het behang laat ik doorlopen vanuit de print naar het passe-partout en de lijst.

 

Zo wordt het originele werk en het nieuwe met elkaar verbonden.

 

https://www.swopart.com